پرخوری عصبی (Bulimia) یا بولیمیا یک اختلال در خوردن و سلامت روان است که میتواند زندگی فرد مبتلا را تهدید کند. افراد مبتلا به بولیمیا ممکن است به طور مخفیانه پرخوری کنند و بعد به روشهای غیرمعمول سعی کنند تا کالریهای اضافهای را که دریافت کردهاند، از دست دهند. این روشهای غیرمعمول شامل استفراغ خودخواسته بعد از خوردن غذا یا مصرف ملینها، مکملهای کاهش وزن و داروهای ادرارآور (دیورتیکها) و حتی تنقیه پس از پرخوری است.
همچنین فرد مبتلا ممکن است راههای دیگری را برای خلاص شدن از شر کالریهای اضافی انتخاب کنند؛ مثل روزهگرفتن، رژیم غذایی سخت یا ورزشهای سنگین.
ذهنِ اغلب افرادی که به پرخوری عصبی مبتلا هستند، درگیر وزن و فرم بدنشان است و بیشتر اوقات از بدن خود راضی نیستند و به خاطر نقصهایی که دارند به شدت خود را قضاوت میکنند. هرچند که غلبه بر پرخوری عصبی به خودانگاره فرد مربوط میشود، اما درمان موثر میتواند به فرد مبتلا کمک کند که احساس بهتری نسبت به خود داشته باشد، الگوهای غذایی سالمتری را انتخاب کند و عوارض جدی ناشی از پرخوری را برطرف کند.
علائم و نشانههای پرخوری عصبی
پرخوری کردن در مواقعی که عصبی میشویم یا استرس گریبان ما را میگیرد، اتفاقی شایع و همهگیر است و عذاب وجدان بعد از پرخوری هم اغلب گریبان همه را میگیرد. اما از کجا بفهمیم که به پرخوری عصبی مبتلا شدهایم یا نه؟ پرخوری عصبی علائم و نشانههایی دارد که میتواند شخص مبتلا را از افرادی که در مواقع استرس، هیجان یا غم به خوردن پناه میبرند متمایز کند. علائم و نشانههای پرخوری عصبی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- نارضایتی از شکل و وزن بدن
- زندگی با ترس مدام از افزایش وزن
- اپیزودهای مکرر خوردن حجم زیاد غذا در یک وعده
- احساس از دست دادن کنترل در طول پرخوری مانند اینکه نمیتوانید خوردن را متوقف کنید یا نمیتوانید خوردن خود را کنترل کنید.
- استفاده از راههای غیر معمول و غیرمعمول برای کاهش وزن بعد از پرخوری؛ مثل استفراغ اجباری، ورزش سنگین، استفاده از ملینها، دیورتیکها (داروهای ادرارآور) یا تنقیه برای دفع غذا، روزه گرفتن، استفاده بیش از حد از مکملهای لاغری یا محصولات گیاهی برای کاهش وزن.
شدت بولیمیا براساس تعداد دفعاتی که در هفته فرد مبتلا بدن خود را برای از دست دادن کالری اضافی پاکسازی میکند، مشخص میشود.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر علائم پرخوری عصبی را در خود مشاهده میکنید، در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید. اگر پرخوری عصبی درمان نشود، میتواند به شدت بر سلامت شما تاثیر بگذارد.
در مورد علائم و احساسات خود با پزشک و روانشناس صحبت کنید و اگر تمایلی به دنبال کردن درمان ندارید، در مورد آنچه که تجربه میکنید با یک دوست قابل اعتماد یا نزدیکترین عضو خانواده خود صحبت کنید. او میتواند به شما در برداشتن اولین گامهای درمان به شما کمک کند.
چطور به شخص مبتلا به پرخوری عصبی کمک کنیم؟
اگر فکر میکنید که یکی از عزیزان شما علائم پرخوری عصبی را دارد، در مورد نگرانی خود با او صادقانه صحبت کنید. این موضوع را در نظر داشته باشید که شما نمیتوانید کسی را مجبور کنید که برای درمان اقدام کند، اما میتوانید او را تشویق کنید تا درمان خود را آغاز و از او در طول درمان حمایت کنید. همچنین میتوانید به او در پیدا کردن پزشک یا متخصص رژیم درمانی حاذق به او کمک کنید و حتی پیشنهاد دهید که در هنگام مراجعه به پزشک در کنار او باشید.
از آنجایی که اکثر افراد مبتلا به پرخوری عصبی معمولا وزن طبیعی دارند و یا اضافه وزن آنها به اندازهای نیست که برای دیگران مشخص باشد که به بیماری پرخوری عصبی مبتلا هستند، علائم و زنگ خطرهای قرمزی وجود دارد که میتواند خانواده و دوستان را متوجه بیماری کند؛ از جمله:
- شکایت مدام از چاق بودن
- داشتن تصویر بیش از حد منفی از بدن خود
- رژیم غذایی سخت
- عدم تمایل به غذا خوردن در جمع یا جلوی دیگران
- دستشویی رفتن بلافاصله بعد از خوردن غذا در طول وعدههای غذایی
- انجام ورزشهای سنگین و بیش از حد برای مدت طولانی
- وجود جای زخم یا پینه روی بند انگشت یا دست
- داشتن دندان و لثه آسیب دیده
- تغییر وزن ناگهانی
- تورم دست و پا
- تورم صورت و گونه در اثر بزرگ شدن غدد
علت پرخوری عصبی چیست؟
علت دقیق پرخوری عصبی ناشناخته است. عوامل زیادی میتوانند در ایجاد اختلالات خوردن نقش داشته باشند؛ از جمله ژنتیک، زیست شناسی (biology)، سلامت عاطفی، انتظارات اجتماعی و مسائل دیگر.
عوامل خطر
دختران و زنان بیشتر از پسران و مردان به پرخوری عصبی مبتلا میشوند. پرخوری عصبی اغلب در اواخر نوجوانی یا اوایل بزرگسالی شروع میشود.
عواملی که خطر ابتلا به بولیمیا را افزایش میدهند ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- بیولوژی: افرادی که سابقه پرخوری خانوادگی در دستگاه درجه یک (خواهر، برادر، والدین یا فرزندان) خود را دارند، بیشتر در معرض ابتلا به اختلال خوردن هستند. این نشان میدهد که رابطه ژنتیکی با احتمال ابتلا به بولیمیا وجود دارد. تجربه اضافه وزن در دوران کودکی یا نوجوانی ممکن است این خطر را در دوران بزرگسالی افزایش دهد.
- مسائل روانی و عاطفی: تحقیقات نشان داده که مشکلات روانی و عاطفی مانند افسردگی، اختلالات اضطرابی یا مصرف مواد ارتباط تنگاتنگی با اختلال خوردن دارد. افراد مبتلا به بولیمیا ممکن است نسبت به خود احساس منفی داشته باشند. در برخی موارد، رویدادهای تلخ زندگی یا شکستها و استرس محیطی میتواند عاملی برای ابتلای برخی از افراد به پرخوری عصبی باشد.
- رژیم غذایی: افرادی که رژیم غذایی دارند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به اختلالات خوردن هستند.
(تصویر نیاز به بازطراحی به زبان فارسی دارد) میتواند در سئو موثر باشد. سایر سایتهای فارسی چنین تصویری را طراحی نکردهاند.
عوارض پرخوری عصبی
پرخوری عصبی میتواند سلامتی جسم و روان فرد مبتلا را به خطر بیاندازد. عوارض احتمالی بولیمیا عبارت اند از:
- عزت نفس پایین
- مشکلات در روابط اجتماعی
- کم آبی بدن (میتواند منجر به مشکلات عمده پزشکی مانند نارسایی کلیه شود)
- مشکلات قلبی؛ مانند: ضربان قلب نامنظم یا نارسایی قلبی
- پوسیدگی شدید دندان و بیماری لثه
- قاعدگی نامنظم یا توقف پریود در زنان
- مشکلات گوارشی
- اضطراب، افسردگی، اختلال شخصیت یا اختلال دوقطبی
- اعتیاد به مواد مخدر
- آسیب خود (خودکشی)
آیا راهی برای جلوگیری از پرخوری عصبی وجود دارد؟
اگرچه هیچ راه مطمئنی برای پیشگیری از پرخوری عصبی وجود ندارد، اما میتوانید پیش از ابتلای احتمالی خود یا اعضای خانوادهاتان به این بیماری، به سمت رفتار سالمتر یا درمان حرفهای پیش روید. در زیر توصیههایی وجود دارد که میتواند شما و اعضای خانوادهاتان را از ابتلا به پرخوری عصبی دور کند:
- تصویر سالمی را از بدن در ذهن فرزندان خود شکل دهید و آن را تقویت کنید. لزوما تصور ما از بدن سالم نباید بر اساس یک وزن مشخص یا یک سایز مشخص باشد. به آنها در ایجاد اعتماد به نفس به روشهای دیگری غیر از تکیه بر ظاهر و اندامشان کمک کنید.
- وعدههای غذایی منظم و لذت بخش خانوادگی داشته باشید.
- در خانه درباره وزن خود یا اعضای خانوادهاتان صحبت نکنید. در عوض روی داشتن یک سبک زندگی سالم تمرکز کنید.
- از گرفتن رژیم غذایی پرهیز کنید، به ویژه زمانی که یک رژیم کنترل وزن ناسالم را برای خود انتخاب کردهاید.
- با پزشک تغذیه صحبت کنید و از او درباره علائم و نشانههایی که میتواند نشان دهنده اختلال خوردن باشد، کمک بگیرید.
- اگر متوجه شدهاید که یکی از اقوام یا دوستانتان مشکلات غذایی دارد که میتواند منجر به اختلال خوردن در او شود، با او در این باره صحبت کنید و او را برای درمان مورد حمایت قرار دهید.
درمان پرخوری عصبی در طب سنتی
اگرچه هنوز در مورد درمانهای مکمل و جایگزین برای کاهش علائم پرخوری عصبی تحقیقاتی انجام نشده است، اما برخی از درمان ها، مانند آنهایی که در زیر ذکر شده، میتواند مسیر شما را تسهیل کنند:
- اصلاح سبک زندگی و رژیم غذایی روزانه مناسب به افراد مبتلا به پرخوری عصبی کمک زیادی میکند.
- ماساژ درمانی میتواند به کاهش اضطراب ناشی از اختلال غذا خوردن، کمک کند.
- درمانهای ذهنی-فیزیکی، مانند مدیتیشن، یوگا، میتواند آگاهی از نشانههای بدنتان را برای غذا خوردن و حس سیری افزایش دهد، همچنین حس آرامش را در شما تقویت نماید.
- اثر طب سوزنی بر اضطراب و افسردگی مورد مطالعه قرار گرفته است، اما موثر بودن قطعی آن هنوز به اثبات نرسیده است.
اگر دچار پرخوری عصبی هستید، ناآگاهانه اقدام به مصرف داروهای گیاهی و مکملهای غذایی نکنید!
ممکن است مکملهای غذایی و داروهای گیاهی سرکوب کننده اشتها یا کاهنده وزن، توسط بیماران مبتلا به اختلالات غذا خوردن بیش از حد مورد استفاده قرار گیرد.
مکملهای کاهش وزن یا داروهای گیاهی میتوانند عوارض جانبی جدی داشته باشند.
در صورت استفاده از مکملهای غذایی یا داروهای گیاهی، در مورد خطرات محتمل با پزشکتان صحبت کنید.
اصلاح و تغییر سبک زندگی
اگرچه به تنهایی قادر به درمان پرخوری عصبی نمیباشید، ولی میتوانید با رعایت نکات خودمراقبتی زیر، در طراحی برنامه درمانیتان نقش مهمی داشته باشید:
نکات خودمراقبتی
- به یک پزشک متخصص طب سنتی مراجعه کنید و متناسب با مزاج و مشکل خود یک برنامه رژیم غذایی دریافت کنید و به آن پایبند باشید.
- برنامهی منظم غذا خوردن داشته باشید. خوردن در زمانهای معین میتواند به کاهش پرخوری کمک کند.
- در اجتماع باشید. از خانواده و دوستانتان که دوستدار سلامتی شما هستند، دوری نکنید. به یاد داشته باشید که آنها شما را از صمیم قلب دوست دارند و بیش از همه خواستار سلامت شما میباشند.
- با خود مهربان باشید. در مقابل تمایل به وزن کردن یا بررسی خود در برابر آینه، مقاومت کنید. این موارد باعث میشوند تا عادات ناسالم خود را ترک نمایید.
- محتاطانه ورزش کنید. در مورد فعالیت بدنی مناسب خود با پزشکتان صحبت کنید، مخصوصاً اگر به منظور جبران کالری اضافی دریافتی، بیش از حد ورزش میکنید.
- به خودتان یادآوری کنید که باید همواره وزن متعادلی داشته باشید.
- در برابر وسوسه رژیم سخت گرفتن یا حذف وعدههای غذایی مقابله کنید، زیرا میتواند شروع پرخوری بیش از حد باشد.
- شرایطهای سختی را که ممکن است شما را به سمت پرخوری سوق دهد شناسایی کنید و برای مقابله با آنها یک طرحی برنامه ریزی کنید.
- راههای مقابله با مشکلات عاطفی را بیاموزید.
- به دنبال نقشهای مثبتی باشید که میتوانند اعتماد به نفس شما را تقویت کنند.
- فعالیت و سرگرمیهای لذت بخشی برای خود بیابید تا شما را از پرخوری عصبی منحرف کنند.
- با عدم سرزنش خود، تمرکز بر موضوعهای مثبت و تشویق کردن خود، اعتماد به نفستان را افزایش دهید.
- فیلم طنز ببینید، خنده و شاد بودن باعث کاهش اضطراب و منحرف کردن ذهن از وسواس فکری درباره غذا میشود.
منابع:
بدون دیدگاه